Kardeş Kıskançlığını Dindirmek

Birden fazla çocuğu olan anne ve babalar bilirler ki, sevgilerini, ilgilerini ve enerjilerini çocuklarına “eşit” paylaşmak ve yetebilmek kolay olmayabilir. Ancak kardeşler, arasındaki ilişkiyi dengeleyecek en büyük etken yine aile içindeki tutumlardır.

Anne ve baba, bir çocuğun dünyasıdır; onları bir başkasıyla paylaşmak acı vericidir. Kendisi varken, neden başka bir çocuğa ihtiyaç duyduklarını anlamak, küçük bir çocuk için çok zordur. Kardeşinin geleceğini öğrendiği andan itibaren, kendisini eskisi gibi sevip sevmeyeceklerini düşünmeye başlar. Özellikle de annenin hamilelik dönemlerindeki yorgunluğu, çocukla ilgilenmekte sıkıntı yaşamaya başlaması, bebeğin gelişiyle birlikte de bebekle daha fazla ilgilenmesi, sevilmediğine dair endişelerini iyice perçinler. Annenin sevgisini sınamaya girişebilir ve ilgisini çekmek için huysuzlaşabilir.  Anne sabırsız davrandıkça ise tedirginliği artar.

Kardeş kıskançlığını artıran sebepler:

• Yeni kardeşin doğumuyla ebeveyn tutumlarında değişikliklerin olması.
• Kardeşler arasındaki yaş farkının az olması. Yaş farkı azaldıkça kardeş kıskançlığı artabilir.
• Kardeşin doğumuyla birlikte çocuğa ayrılan vaktin azalması
• Kardeşin doğumuyla birlikte büyük kardeşin odasının ayrılması, kreşe yollanması veya hayatında önemli bir değişimin olması
• Büyük kardeşten beklentilerin artması ve fazla sorumluluk beklenmesi.
• Ebeveynlerin veya diğer akrabaların kardeşleri kıyaslıyor olması
• Ailede cinsiyet farklılığının gözetiliyor olması (Erkek çocuğun daha üstün tutulması kız kardeşi olumsuz etkiler.) 

Kıskançlık kendini nasıl gösterir?

• Kardeşin doğmasıyla birlikte çocuğa ayrılan zamanın azalması durumunda kardeşe yönelik gibi görünen ama aslında anne-babaya karşı duyulan kızgınlık, kırgınlık gibi hislerin artmasına neden olabilir. Çocuk kendisini terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissetmeye başlar. Kardeşine karşı vurma veya ısırma gibi saldırgan davranışlar görülebilir. Büyük kardeşte emekleme, bebekçe konuşma, biberonla beslenmeye dönme, altını ıslatma gibi gerileme davranışları başlayabilir.
• Parmak emme, tırnak yeme, mastürbasyon gibi kendi bedenine dönme davranışları görülebilir.
• Kardeşine büyük bir düşkünlük göstererek annenin sevgisini elinde tutmaya çalışabilir Kraldan çok kralcı olma gibi.

Yeni Kardeş Gelmeden Ne Yapmalı?

• Yeni kardeş dünyaya gelmeden çocuğu bu sürece hazırlamak önemli. Olacak değişimleri tüm detaylarıyla konuşabilirsiniz: “Kardeşin doğduğunda çok ağlayabilir, ilgi bekleyebilir, kardeşinin sürekli karnını doyurabilir, altını değiştirebiliriz”, “Kardeşin doğduğunda şurada yatacak” gibi. 
• Bunu yaparken çocuğunuza kendi bebeklik fotoğraflarını gösterip “Bak sen de o zamanlar… yapamıyordun, ilgiye muhtaçtın” diyerek durumu somutlaştırabilirsiniz.
• Eğer çocuğun yaşı çok küçükse, bu süreci hikayelerle anlatabilirsiniz. Hikayelerin içeriği, kardeş ve aile sevgisi temalı olabilir. bunun için çocuk kitaplarından faydalanabilirsiniz. 
• Çocuğa kardeşi olduğunda hayatında ne gibi güzel şeyler olacağından bahsetmek çok faydalıdır. Abi/abla olmanın ne gibi avantajları olduğunu anlatabilirsiniz.
• Yeni bebeğin odasını hazırlarken veya ona giysiler alırken büyüğün fikrini sorabilirsiniz. Yeni bebeğe hediyeler alırken ona da bir hediye almayı unutmayın.
• Eğer çocuğun odası değiştirilecek veya okula gönderilecekse bunu bebek doğmadan çok daha önce veya çok daha sonra yapmak gerekir. Aksi takdirde büyük kardeş, yeni bebeğin gelmesiyle evden ve anne-babasından uzaklaştırıldığını düşünecektir.
• Bebek doğmadan hemen önce nelerin yaşanacağını, hastanede ne kadar kalacağınızı, bebek eve geldiğinde neler olacağını da anlatmalısınız.
• Arkadaşlarınızın ve akrabalarınızın vereceği “abla/abi” hediyeleri hazırlayabilirsiniz. Böylece büyük kardeş kendini dışlanmış hissetmeyecektir. 

Yeni kardeş geldi, şimdi ne yapmalı?

• Yeni doğan bebekle büyük çocuğunuzun size olan ihtiyacının azaldığını düşünmeyin. Artık abi/abla olsa da, hala sizin ilginize ve yardımınıza ihtiyacı var.
• “Sen artık abisin/ablasın” gibi cümlelerin çocuğa yaşından büyük sorumluluk yüklediğini unutmayın.
• Yeni bebeği büyük kardeşin önünde abartarak okşayıp sevmekten kaçınmalısınız.
• Akraba ziyaretleri gibi küçük bebeğin sevildiği ve ilgi topladığı ortamlarda, büyük çocuğu ihmal etmeyin.
• Çocuğunuz uygun olmayan davranışlarda bulunduğunda onu hemen cezalandırmaktansa buraya kadar okuduklarınızı hatırlamaya çalışın. Çocuğunuzun ilgiye ihtiyacı olabilir, duygularını ifade etmesine yardımcı olun. 
• Her çocuğun bambaşka özellikleri ve becerileri vardır. Çocuklarınızı kıyaslamak yerine bireysel özelliklerini fark edip bu konuda onları desteklemeniz gerekiyor.
• İlk günlerde annenin bitkin düşmüş olması, büyük çocuğuyla ilgilenmesinde sıkıntı yaratabilir. Bu durumda baba devreye girmelidir. Çocuğu sevdiği yerlere götürmeli, gezdirmeli, birlikte oyun oynamalı kısacası bayrağı devralmalıdır. Özellikle ilk aylarda büyük çocuğa ilgisiz kalmak tamiri zor durumlara yol açabilir..
• Doğumdan sonra çocuğun hayatında ciddi değişiklikler yapılmamalı, örneğin okula başlama, odadan ayırma, sık sık büyükanneye bırakma gibi davranışlar çocuğu tedirgin edecektir.
• Bebek bakımını yaparken, büyük çocuğunuza küçük sorumluluklar verebilirsiniz; ancak bu sorumluluklar onu sıkacak ve zorlayacak şeyler olmamalı. Oyalanmasını sağlayacak küçük görevler verin.
• Toplu geçirdiğiniz zamanlar dışında, her çocuğunuzla baş başa vakit geçirmeye özen gösterin.