Çocuklarla En Etkili İletişim Aracı: Oyun Oynamak

Çocuklarla oyun oynamak, sadece birlikte vakit geçirmekten çok daha fazlasıdır. Oyun, çocuğun kendini ifade ettiği, dünyayı keşfettiği ve duygularını düzenlemeyi öğrendiği en doğal araçtır. Ancak birçok ebeveyn “Ne oynasam?”, “Doğru şekilde oynuyor muyum?” gibi sorularla kafası karışmış hissedebilir. Aslında çocuklarla oyun oynamak için mükemmel olmanız gerekmez; sadece “orada” ve “gerçekten ilgili” olmanız yeterlidir.

Peki çocuklarla oyun oynarken nelere dikkat edeceğiz?

🌼 Özellikle hayal gücüne ve taklide yönelik oyunlarda, çocuğunuza ayak uydurmanız ve oyununu takip etmeniz gerekir. “Hadi şimdi sen … gidiyormuşsun”, “Hadi şimdi … de” gibi yönlendirme yapmaksızın, öncelikle çocuğun oyununa uyum sağlamalı ve oyunu sürdürmesine destek olmalısınız.

🌼 Oyuna ayak uydurmanın bir diğer yolu, oyuna ilgi göstermektir: “Demek tavşanla aslan büyük bir şatoya gidecekler”, “Bu arabalar, sanki bir yarışa hazırlanıyorlar galiba” gibi yorumlarla çocuğun dünyasına dahil olmak mümkündür. Çocuklar kurguladıkları dünyanın bir yetişkin tarafından fark edilmesini ve değer görmesini çok önemser. Sürekli soru sormak yerine, gözlem yapıp oyuna uygun şekilde eşlik etmek daha sağlıklı bir yaklaşımdır.

🌼 Oyun sırasında çocuğa bir şey öğretmeye çalışmak ya da yönlendirmek temel amaç olmamalıdır. Asıl hedef; birlikte vakit geçirmek, keyif almak ve bağ kurmaktır. Elbette yorum yapılabilir, ama sürekli didaktik bir dil kullanmak oyunun büyüsünü bozabilir. Örneğin, çocuk askerlerle savaş oyunu oynarken “Savaş kötüdür, barış ilan edelim” demek yerine, “Demek askerlerin savaş açmaya karar verdi, bakalım merak ediyorum sonunda ne olacak” gibi ifadeler kullanabilirsiniz.

🌼Çocuklar, oyun oynadığı kişinin keyif alıp almadığını, tutumlarından, jest ve mimiklerinden anlayabilirler. Dolayısıyla çocuklarınızla gerçekten keyif alarak ve samimiyetle oynadığınız oyunlarınızın olması bağların kuvvetlenmesi adına oldukça önemlidir.

🌼Roller oyun sırasında değişebilir ve bu oldukça da keyiflidir. Hatta anne ve baba oyun içinde kendi rolünden sıyrılabilir, güçlü-güçsüz, iyi-kötü gibi “gerçekte olmadığı” rollere girebilir. Ancak oyun bittiği zaman, “oyun çok eğlenceliydi, ama şimdi sen artık Ahmet’sin, ben de babanım rollerimize geri dönüyoruz” diyerek eski sınırlarımızı çocuğun gözünde temin edebilirsiniz.

🌼Oyun sırasında, problemi çözen ve sorumluluğu alan taraf siz olmayın. Tıpkı gerçek hayattaki gibi oyunda da, çocuğa alan açmak, yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini desteklemek ve övmek önemlidir. “Kedinin pes etmemesi ve … yolları denemesi gerçekten çok güzeldi” gibi çocuğun çözümlerine vurgu yapabilirsiniz.

🌼Yapılandırılmış oyunlarda (kutu oyunları, kuralları oyunları) da yine çocuğun olumlu davranışları pekiştirilebilir. Bununla birlikte her zaman bilerek çocuğun oyunu kazanmasına izin vermektense, daha dengeli bir yol izlenebilir. Çocuklar, oyun esnasında kaybetmeyle başa çıkmayı da öğrenmelidir.

🌼Birlikte oynanan bilgisayar oyunlarının da rekabet, işbirliği ve sosyalleşme etkileri elbette bulunmaktadır. Ancak çocukların yaşları düşünüldüğünde bu oyunların zaman kısıtlamasını aşmaması noktasında oldukça titiz davranılmalı. Ayrıca, taklite dayalı olan ve kurallı olmayan oyunların hayalgücünü daha çok desteklediği bilinmektedir. Dolayısıyla kurallı ve bilgisayar oyunlarından ziyade kuralsız oyunlara da vakit ayırmanız çocukların hayal dünyalarına oldukça katkı sağlayacaktır.

🌼Çocuklar, oyuna hiçbir zaman doymazlar. Bu yüzden birlikte vakit geçirirken, çocuğu öncesinde hazırlamak (“10 dakika sonra gitmem gerekiyor”) uygun olacaktır.

🌼 Bazı aileler, oyun oynamayı sevemediklerini ifade ederler. Ancak samimiyetle çocuğun dünyasına dahil olma çabası bile çocuk için oldukça kıymetlidir. Oyunun gücünden olabildiğince faydalanmak, özellikle de evde vakit geçirdiğimiz şu günlerde bizler için güzel bir fırsat olacaktır.

Yazıyı Aletha Solter’in Oyun Oynama Sanatı kitabından alıntılarla bitirmek istiyorum:

“Çocuğunuzla oynamak için pahalı oyuncaklara gerek yok. Eğer çocuğumuzla her an gülüp gerekirse saçmalayıp çocuğumuzu güldürebiliyorsak herşey gayet yolunda demektir.
🍀
Kahkaha atmak çocuğumuzu rahatlatır negatif enerjisini dışarıya atmasını sağlar”
🍀
“Araştırmalar, kahkahanın gerginliği, endişeyi ve öfkeyi azalttığını gösteriyor. Çocuğunuzla oyun oynayıp kahkaha attığınızda, çocuğunuzu stresten uzaklaştırırsınız. Çocuğunuzla birlikte gülmek ve saçma sapan oyunlar oynamak asla zaman kaybı değildir. 🍀
”Çocuğunuzla oyun oynadığınızda, onun bağ kurma ihtiyacını karşılayıp sevildiğini hissetmesine de yardımcı olursunuz. Aslında, oyun, çocuğunuzun duygusal enerjisini şarj etmenin en iyi yollarından birisidir.”